منتخبى از مسائل کلى احکام
که توسط استاد محترم حاج آقاى فلاح زاده(دام عزه) بر اساس فتواى حضرت امام خمینى(ره) تدوین شده است که البته چون مسائل کلى است، معمولا اختلافى نیست.
اجتهاد و تقلید
1ـ تمام مکلفین باید برای به‌دست آوردن احکام دین اجتهاد یا تقلید کنند.
2ـ تمام مکلفین باید در عمل به احکام دین بر اساس اجتهاد یا احتیاط یا تقلید عمل کنند.
3ـ تمام افرادی که مجتهد نیستند و راه احتیاط را نمی‌دانند باید در احکام دین تقلید کنند. (تحریرالوسیله، ج1، ص5)
طهارت
4ـ تمام عبادات باید با قصد قربت انجام شود، مانند نماز، روزه، زکات، خمس، حج.
5ـ تمام نمازها باید با طهارت (غسل ـ وضو ـ تیمم) انجام شود به‌جز نماز میّت. (تحریرالوسیله، ج1، ص31)
6ـ وضو گرفتن با تمام اقسام آب‌های مطلق صحیح است. (تحریرالوسیله، ج1، ص25)
7ـ هیچکدام از آب‌های مضاف پاک‌کننده نیست و با برخورد با نجاست نجس می‌شود. (تحریرالوسیله، ج1، ص12، م1)
8ـ تمام آب‌های مطلق به‌جز آب قلیل تا وقتی که به سبب برخورد نجاست بو یا رنگ یا مزه نجاست نگرفته، پاک است.
9ـ همه چیز در عالم پاک است مگر یازده چیز و هر آنچه با اینها برخوردی مؤثر داشته باشد، یعنی یکی از آنها یا هر دو مرطوب باشد به‌طوری که رطوبت یکی از آنها به دیگری سرایت کند. (تحریرالوسیله، ج1، ص114، م1و121)
10ـ هر آنچه خوردنش حلال است پاک است ولی هر پاکی حلال نیست.
11ـ مطهرات، تمام چیزهای نجس را پاک می‌کند، یعنی تمام اشیاء نجس قابل پاک شدن است، هر چند با استحاله. (تحریرالوسیله، ج1، ص114، م1و121)
12ـ ادرار و مدفوع انسان و تمام حیوانات حرام گوشتِ خون جهنده‌دار نجس است؛ مانند گربه و موش. (تحریرالوسیله، ج1، ص114، م1و121)
13ـ ادرار و مدفوع حیوانات حلال گوشت، مانند گاو و گوسفند و حیوان‌هایی که خون جهنده ندارند مانند مار و ماهی پاک است. (تحریرالوسیله، ج1، ص114)
14ـ مردار حیوان‌های خون جهنده‌دار نجس است هر چند حلال گوشت باشند و مردار حیوان‌هایی که خون جهنده ندارند، مانند سوسک مرده، ماهی مرده، پاک است. (تحریرالوسیله، ج1، ص115)
15ـ تمام اجزای روح‌دار مردار حیوان‌های خون جهنده‌دار نجس است. (تحریرالوسیله، ج1، ص115)
16ـ تمام اجزای بی‌روح حیوان‌های مرده پاک است، به‌جز خوک و سگ که مرده و زنده، اجزای بی‌روح و روح‌دار آنها نجس است. (تحریرالوسیله، ج1، ص115)
17ـ خون انسان و هر حیوانی که خون جهنده دارد، نجس است. (تحریرالوسیله، ج1، ص116)
18ـ خون حیوان‌هایی که خون جهنده ندارند؛ مانند ماهی و پشه، پاک است. (تحریرالوسیله، ج1، ص116)
19ـ تمام مایعات مسکر نجس است.
20ـ هر چیز نجس حرام است ولی هر چیز حرامی نجس نیست، مانند مال غصبی که ممکن است پاک باشد ولی خوردن آن حرام است. (تحریرالوسیله، ج2، ص163)
21ـ آفتاب، تمام غیر منقولات مانند زمین و ساختمان را پاک می‌کند. (تحریرالوسیله، ج1، ص130)
س11. ملاک برای تشخیص مناسب بودن مُهر برای سجده چیست؟ چون بسیاری از مُهرهای مساجد و حسینیه‌ها بعد از چند بار نماز خواندن تغییر رنگ داده و لایه‌ی چربی نازکی بر آن می‌بندد.
ج) صِرف تغییر رنگ اشکالى ندارد ولى اگر چرک روى مهر به مقدارى باشد که حائل بین پیشانى و مهر شود، سجده و نماز باطل است، البته اگر به اندازه یک بند انگشت هم پیشانى روى مهر قرار بگیرد، براى سجده کفایت مى‌کند.
س12. آیا برای بهتر ادا کردن حروف می‌توان برگشت و آیه را دوباره خواند؟ همچنین اگر حواس‌مان از مقطعی از قرائت پرت شد، برگردیم و با حضور قلب از آن‌جا بخوانیم؟
ج) تکرار مادامى که منجر به وسواس نشود، مانعى ندارد.
س13. در شرایطی که ظنّ داریم که روزه گرفتن برای ما ضرر دارد یا نه و اینکه پزشکی به عهده نمی‌گیرد و حتی یک پزشک می‌گوید: هیچ پزشکی چنین چیزی را بر عهده نمی‌گیرد، وظیفه بر روزه گرفتن است؟
ج) اگر روزه گرفتن به نظر خود مکلّف برایش ضرر داشته باشد و یا با روزه گرفتن به مشقّتى مى‌افتد که عادتاً قابل تحمّل نیست و یا خوف ضرری که دارای منشأ عقلایی است داشته باشد، در این‌صورت معذور است و نباید روزه بگیرد.
س14. سود بانکها به چه صورت است و آیا تصرف در آن حلال است؟
ج) به‌طور کلى، عملیات بانکى که بانکها بر اساس قوانین مصوّب مجلس شوراى اسلامى و مورد تأیید شوراى محترم نگهبان، انجام مى‌دهند، بى‌اشکال است؛ و نسبت به غیر بانکها هم اگر در قالب یکى از عقود صحیح شرعى باشد، اشکال ندارد.
س15. تکلیف نماز جماعت‌هایی که بدون احراز عدالت امام خوانده شده، چیست؟
ج) باید از هر راهى که اطمینان به عدالت حاصل مى‌شود ـ اگر چه با اقتداى عدّه‌اى از اهل بصیرت و صلاح ـ عدالت امام جماعت احراز شود، بلکه حُسن ظاهر نیز کفایت مى‌کند و اگر شخص هنگام اقتدا، اعتقاد به صحّت داشته، نمازهاى گذشته‌اش صحیح است.
س16. الف) فتوایی از حضرت امام (قدس سره) نقل است که روحانی به غیر روحانی نمی‌تواند اقتدا کند؟ آیا چنین فتوایی هست و ملاک آن چیست؟ ثانیاً مقام معظم رهبرى (دام ظله) هم قائل به چنین چیزی هستند؟
ب) آیا مناط و علت عدم جواز اقتدا روحانی به غیر روحانی وهن روحانیت است که در این صورت لازم می‌آید جواز این اقتدا در جایی که وهنی در کار نباشد مناط چیست؟
ج) با دسترسى به روحانى به غیر روحانى اقتدا نکنند و در صورت عدم دسترسى، اقتدا به غیر روحانى واجد شرایطِ امام جماعت اشکال ندارد. منظور از روحانى کسى است که علاوه بر داشتن صلاحیت‌هاى لازم، ملبّس به لباس مقدّس روحانیت نیز باشد.
[استفتایى از حضرت امام(ره): س: طبق فتواى امام در صورتى که دسترسى به روحانى نباشد مىتوان به افراد غیر روحانى اقتدا کرد (و این کار در بعضى از ادارات و نهادها و جبههها انجام مىگیرد)، آیا این حکم شامل مساجد هم مى‌شود؟ چون مشاهده شده است که در مساجد اگر یک شب امام جماعت نتواند به مسجد بیاید و یا دیر برسد، افرادى جوان از غیبت امام استفاده کرده و در محراب قرار گرفته و نماز مىخوانند و در این موقع اگر امام برسد مىبیند که دیگرى در محراب است، آیا چنین عملى صحیح است؟
ج: در فرض مرقوم امامت غیر روحانى در مساجد درست نیست. (استفتاءات، ج1، ص294، س536) ]
س17. کسی که در اوایل تکلیفش در روزهای ماه رمضان در نزدیکی بخور از آن استفاده می‌کرده و طبعاً بخار به گمان قوی به حلق می‌رسیده و قطرات آب را در دستگاه تنفس حس می‌کرده، اما یا حکم را نمی‌دانسته یا اگر هم می‌دانسته متوجه اینکه این مورد مصداقش است نبوده (چون اگر می‌دانسته مبطل است این کار را نمی‌کرده)، تکلیف روزه‌اش چیست؟
ج) صِرف بخوردادن روزه را باطل نمى‌کند مگر آن‌که در دهان به‌صورت آب درآید و به حلق فرو رود که در این صورت روزه باطل است و در فرض سؤال اگر یقین دارد روزه باطل شده، قضاى آن واجب است ولى کفاره ندارد.
س18. حکم بیلیارد چیست؟ آیا به عنوان آلت قمار است یا ورزش و آیا حرام است و یا حلال؟
ج) بیلیارد اگر همراه با برد و باخت و یا موجب ترتب مفاسد باشد، جایز نیست؛ و الا فى‌نفسه اشکالى ندارد.
س19. مناط عدم جواز و حرمت تقلّب چیست چرا که ممکن است امتحان ساده‌ای برگزار شود که در آن نمره‌ای در کار نباشد و فقط شخص برتر معرفی شود آیا باز هم حرام است؟ آیا مناط، ظلم به دیگران و تضییع حقّ آنان است یا برخورداری از حقوق و مزایا به‌واسطه امتحان علت است.
ج) در هر صورت اگر تقلّب صدق کند، حرام است.
س20.الف) آیا در صورت حَنث (شکستن) قسم و انجام کفاره، گناهی برای انسان نوشته می‌شود؟
ب) تخلف از نذر شرعی اضافه بر کفاره گناه هم دارد؟
ج) هر دو مورد از جهت تکلیفى نیز حرام است.
